Gazetemizde 27 Mart 2024 tarihinde yayınlanan “Ek vergide Maliye’ye ikinci emisyon primi şoku!” başlıklı köşe yazımızda, emisyon primi kazancı istisnası üzerinden ek vergi hesaplanmasıyla ilgili olarak İstanbul Bölge İdare Mahkemesi Sekizinci Vergi Dava Dairesi’nce verilen son istinaf kararının hem Maliye’yi hem de bizleri tam anlamıyla şok ettiğini belirtmiştik. Bu karar sonrasında, bu konuda dava açan şirketlerin kazanma umutları da oldukça artmıştı.

Ancak, daha konunun Danıştay aşaması vardı ve Danıştay’da 3 Seri No.lu 7440 Sayılı Kanun Genel Tebliği’nin 5. Maddesinin 3. Fıkrasının (ç) bendinde yer alan “Emisyon Primi Kazancı İstisnası (5520 sayılı Kanun Madde 5/1-ç)” ibaresi ile 7. Maddesindeki 5 ve 9 no.lu örneklerin iptali ve dava sonuçlanıncaya kadar yürütmesinin (YD) durdurulması talepli dava dosyaları vardı. Davaya bakan Danıştay 3. Dairesi, davacının YD talebini reddetmiş, Danıştay VDDK’da, davacının bu karara karşı yaptığı itirazı reddetmişti.

Maliye ve dava açan şirketler başta olmak üzere iş dünyası ve meslek mensupları da, bu davaların sonucunu sabırsızlıkla bekliyordu.

Ancak, tam da bu sırada Danıştay 3. Dairesi’nden aynı konuda yine İstanbul Bölge İdare Mahkemesi Sekizinci Vergi Dava Dairesi’nce verilen bir başka istinaf kararı ile ilgili gelen haber, emisyon primi kazancı istisnası üzerinden ek vergi ödeyen şirketleri şok etti!

Ek vergi düzenlemesi niçin yapıldı?

Ek vergi, Kahramanmaraş ve çevre illerdeki depremin oluşturduğu olumsuz etkilerin giderilmesi, afetzede vatandaşlarımızın acil ihtiyaçlarının karşılanması ve bölgenin yeniden inşasına kaynak sağlanması amacıyla sadece 2022 hesap dönemine ilişkin olmak üzere bir defalığına ihdas edildi.

Çok sayıda dava açıldı!

1 milyon 69 bin 339 kurumlar vergisi mükellefinden 2022 hesap dönemi kurumlar vergisi beyannamesinde istisna, indirim ve indirimli kurumlar vergisi matrahı beyan eden yaklaşık 75 bin kurumlar vergisi mükellefi ek vergi hesapladı! Bu 75 bin kurumlar vergisi mükellefinin yaklaşık 45 bini, 2022 hesap dönemi kurumlar vergisi beyannamelerini ek vergi kaynaklı ihtirazi kayıtla verdi, tamamına yakın kısmı da dava açtı!

Açılan davaların önemli bir kısmı emisyon primiyle ilgili!

Evet, ek vergi kaynaklı açılan davaların önemli bir kısmı, üzerinden ek vergi hesaplanan emisyon primi kazancı istisnası ile ilgili.

Emisyon primi kazancı istisnası kaynaklı davalar neden açıldı?

Emisyon primine getirilen ek vergiye; bu primin gelir/kazanç değil, ortaklarca konulan sermaye benzeri bir öz varlık kalemi olduğu, emisyon priminin kazanç olup olmadığı yönündeki ihtilafların yasa koyucu tarafından istisna kapsamına alınmak suretiyle çözüldüğü, ek verginin indirim ve istisna tutarları ile indirimli kurumlar vergisi matrahını oluşturan kurum kazancı üzerinden alındığı, kazanç niteliğinde olmadığı açık olan emisyon primlerinin ek verginin konusuna girmediği, emisyon primi elde eden mükelleflerden ek vergi alınmasının sermaye yani servet üzerinden vergi alınması anlamına geleceği, bunun da anayasaya aykırı olduğu, 7440 sayılı Kanun ile getirilen düzenlemenin Anayasa'nın 2, 10 ve 73. maddelerine aykırı olduğu, bu sebeple getirilen ek verginin “hukuk devleti”, “hukuki güvenlik”, “hukuki belirlilik” ve “kanunların geriye yürümezliği” ilkeleriyle bağdaşmadığı ve hukuka aykırı olduğu gerekçeleriyle dava açıldı.

Emisyon primi üzerinden ek vergi ödenmesiyle ilgili İstinaf kararı nasıldı?

İstanbul Bölge İdare Mahkemesi Sekizinci Vergi Dava Dairesi’nce verilen istinaf kararı, emisyon primi kazancı istisnası üzerinden ek vergi hesaplanmaması gerektiği doğrultusundaydı!

Söz konusu kararın özeti şu şekildeydi:

“Ek vergi alınabilmesi için öncelikle ortada bir kurum kazancı bulunmasının ve kurumlar vergisi matrahına dahil kurum kazancının yasayla istisna edilmiş olmasının gerekmesi,  Türk Ticaret Kanunu uyarınca emisyon priminin çıkarılma giderleri, itfa karşılıkları, hayır amaçlı ödemeler için kullanılmasının ve fazlasının kanuni yedek akçeye eklenmesinin gerekmesi, bu tutarında sermayenin ve çıkarılmış sermayenin yarısını aşmadığı takdirse yalnızca zararların kapatılmasında, işlerin iyi gitmediği zamanlarda işletmeyi devam ettirmede veya işsizliğin önüne geçilmesinde ve sonuçlarının hafifletilmesinde elverişli önlemler olarak kullanılabilecek olması, Sermaye Piyasası Kurumu tarafından ise sermayenin bir parçası olarak değerlendirilmesi, Tek Düzen Hesap Planında da gelir kalemleri ile ilişkilendirilmemesi ve sermaye yedeği olarak muhasebeleştirilmesi, yasada getirilen istisna hükmünün esasında açıklayıcı mahiyette ve emisyon priminin ticari kazanç olup olmadığı hususundaki tartışmaları sonlandırmaya yönelik olduğu sonucuna varılması karşısında dava konusu ek vergi tahakkukunda hukuka uyarlık görülmemiştir.” (İstanbul Bölge İdare Mahkemesi Sekizinci Vergi Dava Dairesi’nin 13.03.2024 tarihli ve E. 2024/527 K. 2024/819 sayılı Kararı).

Emisyon primi üzerinden ek vergi ödeyenler umutlandı!

Emisyon primi kazancı istisnası üzerinden ek vergi hesaplanıp hesaplanmayacağı konusunda verilen bu istinaf kararı, emisyon prim kazançları üzerinden ek vergi ödeyen startup’lar ve fintek’ler başta olmak üzere girişimcilik ekosistemi, girişim sermayesi yatırım fonları, teknoloji şirketleri, 2022 yılında emisyon primli sermaye artırımı yapan anonim şirketleri ve yabancı yatırımcıları umutlandırdı.

Peki, emisyon primine ek vergi ile ilgili Danıştay’ın görüşü nasıldı?

Emisyon prim kazancı istisnasına getirilen ek vergi ile ilgili olarak açılan bir dava ile, 3 Seri No.lu 7440 Sayılı Kanun Genel Tebliği’nin 5. Maddesinin 3. Fıkrasının (ç) bendinde yer alan “Emisyon Primi Kazancı İstisnası (5520 sayılı Kanun Madde 5/1-ç)” ibaresi ile 7. Maddesindeki 5 ve 9 no.lu örneklerin iptali ve dava sonuçlanıncaya kadar yürütmesinin (YD) durdurulması talep edildi.

Davaya bakan Danıştay 3. Dairesi, davacının YD talebini reddetti (Danıştay 3. Dairesi’nin 19.10.2023 tarihli ve E.2023/3128 sayılı Kararı).

Ancak, davacı bu karara karşı Danıştay VDDK’ya itirazda bulundu. Danıştay VDDK, davacının itiraz istemini reddetti (Danıştay VDDK’nın 24.01.2024 tarihli ve İtiraz No: 2023/20 sayılı Kararı).

Maliye bu İstinaf Kararını Danıştay’da YD Talepli Temyiz Etti!

Evet, yanlış okumadınız, Maliye, emisyon primi kazancı istisnası üzerinden ek vergi ödenmeyeceğine ilişkin istinaf kararını, YD talepli olarak Danıştay’da temyiz etti.

Davaya ivedilikle bakan Danıştay 3. Dairesi ise,

“7440 sayılı Kanun'un 10. maddesinin 27. fıkrası ile kurumlar vergisi mükellefleri tarafından, 2022 yılına ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinde gösterilmek suretiyle, 5520 sayılı Kanun ile diğer kanunlarda yer alan düzenlemeler uyarınca kurum kazancından indirim konusu yapılan istisna ve indirim tutarları üzerinden, dönem kazancı ile ilişkilendirilmeksizin yüzde 10 oranında ek vergi hesaplanması gerektiğinin hüküm altına alınması ayrıca ek verginin uygulanmasına yönelik esasların belirlendiği 7440 sayılı Kanun Genel Tebliğinin (Seri No:3) 5. maddesinin (3) numaralı fıkrasının (ç) bendinde de;  Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 5. maddesinin (1) numaralı fıkrasının (ç) bendi ile kurumlar vergisinden istisna olduğu belirtilen emisyon priminin ek verginin konusunu oluşturduğunun açıklanması dikkate alındığında ihtirazi kaydın kabul edilmemesi suretiyle tahakkuk eden verginin hukuka uygun olduğu sonucuna varıldığından aksi yöndeki gerekçeyle verilen Vergi Dava Dairesi kararının yürütmesinin durdurulması isteminin kabulüne” oy birliğiyle karar verdi (Danıştay 3. Dairesi’nin 09.05.2024 tarihli ve E.2024/2532 sayılı Kararı).

Yani, Danıştay 3. Dairesi, Maliye’nin İstinaf Dairesinin verdiği kararın yürütmesinin durdurulması talebini kabul etti!

Esastan verilecek kararda sonuç değişir mi?

Danıştay 3. Dairesi, YD kabul kararını gerekçeli verdiğinden, esastan vereceği kararın da aynı doğrultuda olacağı kesin gibi. YD kararındaki gerekçe Danıştay 3. Dairesi’nin konuya bakış açısını da ortaya koyuyor.

Maliye kaybetmeyi beklediği dava tersine döndü!

Evet, tam olarak böyle oldu.

Emisyon primi kazancı üzerinden ek vergi alınmasıyla ilgili ilk derece mahkemeleri ve istinaf daireleri tarafından verilen kararlar Maliye’nin moralini oldukça bozmuştu. Maliye, bu davaları kaybedeceğini düşünüyordu. Ancak, olay Danıştay’da tam tersine döndü, Maliye kaybedeceğini düşündüğü bu davalarda avantajlı konuma geçti, davayı kazanma umutları arttı!

Emisyon primi kazançları üzerinden ek vergi hesaplanıp hesaplanmayacağı konusunda dava açan herkese geçmiş olsun!

Son Söz: Bu arada, meslek camiasının “enflasyon düzeltmesinin geçici vergi dönemlerinde uygulanmaması, yıllık olarak yapılması” çağrısına Maliye’nin olumlu dönüş yapmasını bekliyoruz. Bu sadece meslek camiasının değil, tüm iş dünyasının da talebi!