Türkiye’de asgari ücret, milyonlarca çalışanın yaşam standardını belirleyen en önemli ekonomik araçlardan biridir. Her yıl hükümet, işçi ve işveren temsilcileri arasında yapılan görüşmeler sonucunda belirlenen asgari ücret, ekonomik veriler kadar toplumsal etkiler göz önünde bulundurularak kararlaştırılır. 2025 yılına yönelik asgari ücret tahminleri yapılırken özellikle Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) ve Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) gibi makroekonomik göstergeler kritik bir rol oynamaktadır.

TÜİK Verilerine Göre 2025 Asgari Ücret Artışı

Ekim 2024’te açıklanan en son TÜİK verileri, ekonomik enflasyonun yüksek seviyelerde devam ettiğini ortaya koymaktadır:

• Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE): %32,24
• Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE): %48,58

2024 yılı için net asgari ücretin 17.002 TL olarak belirlendiği göz önünde bulundurulduğunda, 2025 yılı için asgari ücret artışını iki farklı senaryo üzerinden değerlendirebiliriz:

ÜFE'ye Dayalı Tahmin

ÜFE, üretim maliyetlerindeki artışı gösterdiği için işverenlerin maliyet yüküne doğrudan etki eder. ÜFE oranında bir artış yapılması durumunda, hesaplama şu şekilde olacaktır:

17.002×0,3224=5.481 TL

Bu durumda 2025 yılı için net asgari ücret:

17.002+5.481=22.483 TL

TÜFE'ye Dayalı Tahmin

TÜFE ise tüketici fiyatlarındaki artışı ifade ederek, çalışanların satın alma gücüne doğrudan etki eder. Eğer 2025 asgari ücreti TÜFE oranında artırılırsa, artış miktarı şu şekilde hesaplanır:

(17.002/100)×48,58=8.259,57 TL

Buna göre, 2025 yılı için net asgari ücret:

17.002+8.259,57=25.261 TL

Beklenen Aralık ve Ekonomik Göstergeler

Eğer Kasım ve Aralık 2024 aylarında ciddi bir ekonomik dalgalanma yaşanmazsa, 2025 yılı için asgari ücretin 22.483 TL ile 25.261 TL arasında bir seviyede belirlenmesi beklenmektedir. Ancak bu aralık, yalnızca enflasyon oranlarına dayalı bir hesaplamadır. Asgari ücretin nihai seviyesi, aşağıdaki ekonomik ve sosyal faktörlerden de etkilenecektir:

1. Ekonomik Büyüme ve Döviz Kuru Hareketleri:
   Döviz kurlarında yaşanabilecek dalgalanmalar, ithalat maliyetlerini artırarak enflasyonu daha da yukarı çekebilir. Özellikle enerji fiyatlarının ve temel gıda ithalatının döviz bazlı maliyetleri, tüketici fiyatlarına yansıyabilir. Bu durum, asgari ücretin TÜFE’den daha yüksek bir oranla artırılmasını zorunlu hale getirebilir.
2. İşveren Maliyetleri ve İş Gücü Piyasası:
   Asgari ücret artışları, işletmelerin maliyetlerini artırdığı için bazı sektörlerde istihdamda daralmaya yol açabilir. Hükümet, bu maliyeti dengelemek adına işverenlere vergi indirimi veya sigorta prim desteği gibi teşvikler sunabilir.
3. Refah Payı ve Satın Alma Gücü:
   Enflasyon oranları kadar çalışanların refah seviyesinin korunması da önemlidir. 2024 yılında yüksek enflasyon nedeniyle hanehalkı harcamalarının artması, ücretlerin yalnızca enflasyon oranında değil, satın alma gücünü artıracak bir refah payı eklenerek düzenlenmesini gerekli kılabilir.
4. Toplumsal Talepler ve Seçim Ekonomisi Dinamikleri:
   2025 yılı, ekonomik ve politik anlamda önemli bir dönemeç olabilir. Hükümet, toplumsal memnuniyeti sağlamak adına asgari ücrete enflasyonun üzerinde bir zam yapmayı tercih edebilir. Bu durumda ücret artışı, beklentilerin üzerinde gerçekleşebilir.

Alternatif Senaryolar ve Olası Handikaplar

Asgari ücretin belirlenmesinde dikkate alınması gereken bir diğer önemli faktör, enflasyon tahminlerinin gerçekleşme oranıdır. Kasım ve Aralık 2024 aylarında:

• Beklenenden yüksek bir enflasyon artışı yaşanırsa, TÜFE ve ÜFE oranları yukarı yönlü revize edilerek daha yüksek bir asgari ücret artışı gerekebilir.
• Enflasyon oranlarında düşüş yaşanırsa, 2025 yılı için daha sınırlı bir artış gündeme gelebilir. Ancak bu senaryo, mevcut ekonomik eğilimler göz önüne alındığında düşük bir olasılık olarak değerlendirilmektedir.

Toplumsal ve Ekonomik Etkiler

Asgari ücret artışı, yalnızca çalışanların refah düzeyini değil, genel ekonomik dinamikleri de etkiler:

• Tüketim Harcamaları: Yüksek asgari ücret, tüketici harcamalarını artırarak iç talebi canlandırabilir. Ancak bu durum, aynı zamanda fiyat artışlarına neden olabilecek bir talep enflasyonu riski taşır.
• Gelir Dağılımı ve Yoksullukla Mücadele: Asgari ücret artışları, gelir dağılımındaki eşitsizlikleri azaltmak ve yoksulluk sınırında yaşayan bireylerin hayat standardını yükseltmek açısından kritik öneme sahiptir.

Nihai Değerlendirme

2025 yılı asgari ücretine ilişkin tahminler, TÜİK’in ÜFE ve TÜFE verileri ışığında 22.483 TL ile 25.261 TL arasında bir seviyeyi işaret etmektedir. Ancak nihai karar, hükümet ile işçi ve işveren temsilcilerinin görüşmeleri sonucunda belirlenecektir. Bu süreçte ekonomik dengelerin yanı sıra toplumsal refah ve satın alma gücünün korunması öncelikli hedef olacaktır. Özellikle yüksek enflasyon ortamında çalışanların yaşam standartlarını koruyacak bir artış yapılması, hem ekonomik istikrar hem de sosyal barış açısından büyük önem taşımaktadır.

SMMM İSMAİL YILDIRIM