Özel sektör işyerlerinin çalışsan sayısına bağlı olarak, istihdam sağlama yükümlülüklerinden birisi de engelli işçi çalıştırmaktır.

Engelli işçi istihdamına ilişkin yükümlülük, 4857 sayılı İş Kanunu'nun 30'uncu maddesinde hüküm altına alınmıştır.

İşverenler, 50 veya daha fazla işçi çalıştırdıkları özel sektör işyerlerinde %3 engelli işçi çalıştırmakla yükümlüdürler.

Bu kapsamda, işverenlerin engelli işçi istihdam etme yükümlülükleri, işyerlerinde 50 veya daha fazla işçi çalıştırmalarıyla doğacaktır. Diğer bir anlatımla bir işyerinde 50 işçi çalışıyorsa, işveren %3 oranında engelli işçi istihdam etmekle yükümlüdür.

Engel durumuna göre tüm vücut fonksiyon kayıplarının en az %40'ından yoksun olduklarını, yetkili sağlık kuruluşlarından alacakları engelli sağlık kurulu raporu ile belgeleyen çalışanlar "engelli" statüsünde çalışabilirler.

Engellilik oranları çalışma gücünün;

-Asgari %80'ini kaybetmiş bulunan hizmet erbabı birinci derece engelli,

-Asgari %60'ını kaybetmiş bulunan hizmet erbabı ikinci derece engelli,

-Asgari %40'ını kaybetmiş bulunan hizmet erbabı ise üçüncü derece engelli sayılmaktadır.

Devletin, engellilerin korunmaları ve topluma katılımlarını sağlayıcı tedbirler alacağı ve bu amaçlarla gerekli teşkilat ve tesisler kuracağı veya kurulmasını sağlayacağı da hükümler arasında yer almaktadır.

Engelli çalışanın ekonomik hayata entegrasyonunu kolaylaştırmak amacıyla vergi mevzuatında yer alan düzenlemelerden biri vergi indirimleridir.

Kendisi, bakmakla yükümlü olduğu eşi veya çocuğu engelli olan işçi, memur ve serbest meslek erbabı ayrıca basit usule tabi mükellefler (Kapıcılar, serbest bölgelerdeki iş yerlerinde çalışanlar, gemi adamları ile yurtdışında inşaatlarda çalışanların ücretlerinden vergi kesintisi yapılmadığı için vergi indirimi talep edilemez) vergi indiriminden yararlanabilecektir.

193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu'nun 31'inci maddesinde engelli çalışanların vergi indirimi yer almaktadır.

Engellilik dereceleri itibarıyla belirlenen aylık tutarlar, çalışana vergi avantajı sağmaktadır.

2025 yılı için geçerli olan engellilik indirimi tutarları şu şekildedir:

-Birinci derece engelliler 9.900 TL,

-İkinci derece engelliler için 5.700 TL,

-Üçüncü derece engelliler için 2.400 TL.

Ücretli çalışanın kendisi engelli ise engellilik indirimi tutarı gelir vergisi kesintisi yapılırken ücret matrahından indirilerek uygulanır. Bu indirimden bakmakla yükümlü olduğu engelli kişi bulunan hizmet erbabı da yararlanabilmektedir.

Engellilik indiriminden yararlanmak isteyen engelli çalışanlar başvuru belgeleriyle birlikte Vergi Dairesi Başkanlığı olan illerde ilgili Grup Müdürlüğüne, Vergi Dairesi Başkanlığı olmayan illerde ise Defterdarlıklara (Gelir Müdürlüğüne), Bağımsız Vergi Dairesi bulunan ilçelerde Vergi Dairesi Müdürlüğüne, Vergi Dairesi bulunmayan ilçelerde ise Mal Müdürlüklerine bir dilekçe ile başvurmaları gerekmektedir.

Çalışan, engelli vergi indiriminden, kural olarak işverene Vergi Dairesinden yazının geldiği aydan itibaren yararlanacaktır.

Dolayısıyla, Gelir İdaresi Başkanlığı'ndan gelen yazının işverene ulaştığı ay itibarıyla çalışanın vergi indiriminden yararlanması gerekmektedir.