Asgari ücret artışlarının işveren üzerindeki mali yükünü hafifletmek amacıyla 2016- 2025 yılları arasında işverenlere belli şartlarla ve belli süreler için İşsizlik Sigortası Fonundan asgari ücret desteği sağlanmaktadır.

İşverenlere sağlanan asgari ücret desteği, özellikle küçük ve orta ölçekli işletmeler için büyük bir önem taşımaktadır.

Ancak, bu destekten yararlanmak için, zaman zaman mevzuata aykırı işlemlerle haksız kazanç sağlama ya da destekten faydalanmak için muvazaalı (hileli) yollara başvurma durumları söz konusu olabilmektedir

Yazımızda, 2025 yılı asgari ücret desteğine ilişkin genel bilgiler, destekten yararlanma şartları, muvazaa kavramı ve hileli işlemlere karşı SGK’nın uyguladığı yaptırımlara değinilecektir.

Asgari ücret desteği ve verilme amacı

Asgari ücret desteği, işverenlere çalıştırdıkları sigortalı başına belirli bir tutarda Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) aracılığıyla İşsizlik Sigortası Fonundan sağlanan mali destektir. Bu destek, özellikle asgari ücretteki artışların işveren maliyetlerini artırması nedeniyle, işverenlerin yükünü hafifletmek ve kayıtlı istihdamı teşvik etmek amacıyla verilmektedir.

İlk olarak 2016 yılında uygulamaya konulan bu destek mekanizması, her yıl yeniden düzenlenerek yürürlüğe girmekte ve ülke genelinde kayıt dışı istihdamla mücadele, istihdamın korunması ve yeni iş alanlarının yaratılması hedeflenmektedir. Bu yönüyle sadece mali bir destek olmakla kalmamakta, aynı zamanda sosyal güvenlik sisteminin sürdürülebilirliğine de katkı sağlamaktadır.

2025 yılı asgari ücret desteği tutarı ve yararlanma şartları

Yapılan yasal düzenleme uyarınca 2025 yılı Ocak-Aralık döneminde çalışan sayısı ve sektör ayırımı yapılmaksızın tüm işyerlerine günlük 33,33 TL, aylık 999,90 TL destek sağlanacaktır.

Söz konusu destekten tüm işverenler değil, aşağıda belirtilen şartları sağlayan işverenler yararlanabilmektedir.

1.Prim belgelerinin (APHB/ MPHB) yasal süresi içerisinde verilmesi,

2.Tahakkuk edecek cari ay sigorta primlerinin yasal süresinde ödenmesi,

3.Prime esas kazancın eksik bildirildiği veya hiç bildirilmediği yönünde bir tespit yapılmamış olması,

4.İşyerinin yasal ödeme süresi geçmiş prim borcu, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve zammı borçlarının bulunmaması, varsa borçların yapılandırılmış veya tecil ve taksitlendirilmiş olması,

5.Çalıştırdığı kişileri sigortalı olarak bildirmediği veya bildirdiği sigortalıları fiilen çalıştırmadığı yönünde herhangi bir tespitin bulunmaması,

6.2025 yılı öncesi tescil edilmiş olan işyerleri için; 2025/Ocak-Aralık döneminde 5510/4-1 (a) bendi kapsamında uzun vade sigorta kollarından bildirilen sigortalı sayısının, 2024 yılı Ocak ila Aralık ayında 5510/4-1 (a) kapsamında uzun vade sigorta kollarından en az bildirim yapılan aydaki sigortalı sayısından az olmaması,

Gerekmektedir.

Asgari ücret desteğinde hangi işlemler muvazaa sayılıyor?

Hukuki anlamda muvazaa, tarafların gerçek iradelerini gizleyerek bir işlemin gerçekte var olmayan veya tarafların iradesini yansıtmayan şekilde düzenlenmesi anlamına gelmektedir.

Sosyal güvenlik uygulamalarında muvazaa ise, genellikle destekten haksız yere faydalanmak amacıyla yapılan sahte bildirimlerde kendini göstermektedir.

Asgari ücret desteğinden yararlanmak için yapılan bazı işlemler SGK tarafından muvazaalı işlem olarak değerlendirilmektedir.

Bu işlemlerden bazıları aşağı belirtilmiştir.

1. Mevcut bir işletmenin kapatılarak değişik bir ad ve unvan altında ya da bir iş birimi olarak açılması,
2. Yönetim ve kontrolü elinde bulunduracak şekilde doğrudan veya dolaylı ortaklık ilişkisi bulunan şirketler arasında istihdamın kaydırılması,
3. Şahıs işletmelerinde işletme sahipliğinin değiştirilmesi

Muvazaalı işlemler yukarıda sayılanlarla sınırlı olmayıp, destekten haksız yararlanmaya yönelik benzeri işlemler de muvazaa sayılmaktadır.

Bu ve benzeri işlemler, hem SGK denetimlerinde hem de veri analizleriyle tespit edilebilmektedir.

Muvazaa durumunun tespiti halinde nasıl bir yaptırım uygulanıyor?

Sosyal Güvenlik Kurumu, muvazaalı işlem şüphesi oluşan durumlarda gerek ihbar yoluyla, gerekse veri analizi ve saha denetimleri yoluyla inceleme yapmaktadır. Muvazaa tespit edilmesi hâlinde işverenlere aşağıdaki yaptırımlar uygulanmaktadır.

1.Asgari ücret desteğinin geri alınması: Haksız şekilde alınan tüm destek ödemeleri, gecikme cezası ve gecikme faizi ile birlikte tahsil edilmektedir.

Örneğin; 01.01.2025 tarihinden önce tescil edilmiş olan bir işyerinin destekten yararlanabilmek amacıyla tüm sigortalılarını işten çıkartarak, işyerinin ilk defa faaliyete geçen bir işyeri gibi 2025 yılında yeniden tescil edildiğini ve çıkartılan sigortalıların bu işyerinden tekrar işe girişinin yapılmış olduğunun tespit edildiğini varsaydığımızda, sonradan tescil edilmiş olan bu işyeri dosyası iptal edilerek önceki dosya ile birleştirilecek ve bu işyeri destekten yararlandırılmayacaktır. Ayrıca, yeni kurulan bir işyeri gibi yararlanılmış olan 2025/Ocak ila Aralık dönemine ilişkin destek tutarları da gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte tahsil edilecektir.

2. Destekten yasaklılık: Muvazaa yaptığı tespit edilen işverenler, yılın geri kalan aylarında da destekten yararlandırılmadığı gibi, yararlanma şartlarının kaybedilmesine bağlı olarak diğer SGK teşviklerinden de geçici olarak men edilebilecektir.

3. İdari para cezası: Gerçeğe aykırı bildirimler nedeniyle işverenlere idari para cezası yaptırımı uygulanacaktır.

4. Ceza soruşturması: Duruma göre, Türk Ceza Kanunu kapsamında “kamu kurumunu zarara uğratma” ve “resmî belgede sahtecilik” suçlamalarıyla adli süreç de başlatılabilmektedir.

Sonuç olarak; Asgari ücret desteği, istihdamın korunması ve artırılması için işverenlere sunulan önemli bir teşvik olup, işverenlerin yasal sınırlar içinde kalarak, bildirimlerini doğru yapmaları ve muvazaalı işlemlerden kaçınmaları önem taşımaktadır.