Sosyal medyaya yansıyan rakamlar doğruysa 1 mil­yon mükellef, son VUK Tebli­ği öncesi geçici vergi beyanını enflasyon düzeltmesi yaparak vermiş. Şimdi onlardan bu be­yanlarını 13 Eylül’e kadar dü­zelterek tekrar vermeleri is­tenmekte, aksi taktirde cezalı işlemle karşı karşıya kalabile­cekleri uyarısı yapılmaktadır.

Meslek mensupları haklı bir kızgınlık ve tepki ile düzeltme konusunda isteksizlik gösteri­yorlar. Mali İdarede bu süreçte neler yaşandı detaylarını bilmi­yoruz. Eminiz ki Mali İdarede­ki gecikmenin nedeni mükel­leflere ve muhasebe camiasına eziyet olsun değildir.

Ben geç reaksiyonları öteden beri siyasi karar sürecinin ya­vaşlığına bağlamanın daha doğ­ru bir tespit olacağı kanısında­yım. En önemli eleştirim siyasi karar süreçlerinin başta Tür­mob olmak üzere mesleki orga­nizasyonları dinler gibi yapıp hiç dikkate almamaları, sadece kendi akredite ettikleri kanal­lardan gelen mesaj, talep ve de­ğerlendirmelere kulak verme­leridir. İş dünyasının süreci et­kileyebilecek mekanizmaları da hızlı işlemediği, belki bu konu­ları önemsemediği için bu tür kazalar sıklıkla yaşanmaktadır.

Biraz serin kanlılıkla olayın detaylarına bakmakta ve olası davranışların getiri ve götürüsü üzerinde dü­şünmekte fayda olabilir.

Öncelikle bir tespit ya­parak başlamakta fayda var. Enflasyon düzeltme­si 2023 yıl sonu brüt ge­lirleri 50 milyon TL’nin altında kalan mükellef­ler için sadece ikinci ve üçüncü geçici vergi dönemleri için yapılmayacak, yıl sonunda yapılacaktır.

Mükelleflerin bir kısmı bu düzeltme nedeniyle daha az ge­çici vergi öderken bir kısmı da­ha fazla geçici vergi ödemek du­rumunda kaldı. Dolayısıyla tüm mükellefler geçici vergiden ay­nı şekilde etkilenmediler.

Normalde vergi çıkmayacakken düzeltme nedeniyle vergi çıkanlar

Bu grubu da çıkan ilave vergi­nin büyüklüğüne göre ilave ver­gi tutarı yüksek olanlar, düşük olanlar şeklinde iki gruba ayır­mak mümkündür. Ben bu gru­bun şayet kendiliğinden düzelt­me yapmamayı seçmesi halinde ille düzeltme yap diye zorlan­masını anlamsız buluyorum. Bu grup düzeltme yapmasa, sonra­dan bir inceleme yapıldığında olsa olsa bunlara iade (düzelt­meme nedeniyle uygulanacak usulsüzlük cezası bir yana)çıkar.

Doğal olarak bu gruptaki mü­kellefler rakamda büyükse be­yanlarının düzeltilmesini is­teyeceklerdir. Ancak düzeltme iade gerektirdiği için çok büyük bir ihtimalle iade prosedürü nedeniyle, eğer özel bir düzen­leme yapılmazsa iade vergi in­celemesi neticesinde yapılabi­leceğinden yıllık beyana kadar bu iadeleri alabilmeleri de im­kân dahilinde olmayacaktır.

Vergi çıkacakken düzeltme nedeniyle vergi çıkmayan veya daha vergi çıkanlar

Bu grup düzeltme yapmama­sı halinde sonradan yapılacak incelemelerden en fazla etkile­necek grup olacak.

Geçici vergi tarhiyatlarında vergi aslı aranmaz

Geçici vergilerle ilgili yıllık beyan sonrası bir fark(beyan ve ödenmesi gereken geçi­ci vergi olduğu ancak be­yan edilmediği) tespit edi­lirse, vergi aslı aranmaz sa­dece cezası aranır. Aslı için beyan gününe kadar gecik­me faizi hesaplanır. Ceza için uzlaşma yolu açık. Bü­yük bir ihtimalle bu geçi­ci vergiler için uygulana­cak cezalar sembolik tutar­lar kalacak şekilde uzlaşılarak kapatılacaktır. Aslı üzerinden hesaplanacak faiz tutarı 13 Ey­lül ile Nisan beyanına kadar geçen süre için olacaktır.

İyi mükellef indirimi nasıl etkilenir?

Beyanını mevcut düzenleme­lere göre zamanında veren, iyi mükellefler, düzenli mükellef­ler, şimdi kızgınlıkla beyanları­nı düzeltmezlerse iyi mükellef indirimini kaybedebilirler mi?

Gelir Vergisi Kanunun mü­kerrer 121.maddesine göre, %5 uyumlu mükellef vergi indi­riminden yararlanan mükel­leflerin, öngörülen şartları ta­şımadığının sonradan tespiti hâlinde ilgili vergilendirme dö­neminde indirim uygulaması dolayısıyla ödenmeyen vergiler (vergi ziyaı cezası uygulanmak­sızın) tarh edilir. Dolayısıy­la beyanını düzeltmeyen mü­kellefler, düzeltme neticesinde ilave bir ödeme çıkıyorsa fakat düzeltmemişlerse uyumlu mü­kellef indirimi nedeniyle elde ettikleri vergi avantajlarını fai­zi ile iade etmek zorunda kala­bilir ve gelecekte de bir süre ya­rarlanamayabilirler.

Dolayısıyla beyanı düzeltme veya düzeltmeme kararı verir­ken bu husus da dikkate alın­malıdır.

Yer darlığı nedeniyle bazı başka sorunlara da kısaca deyi­neyim.

1.İhtirazi kayıtla beyanda bulunmuşsanız

Geçici vergi beyanını bir ne­denle itirazı kayıtla vermişse­niz fakat şimdi düzeltme be­yanında bulunursanız, halen itiraz nedeniniz devam ediyor ve korumak istiyorsanız, dü­zeltme beyanını itirazı kayıtla vermek usuli problemler yara­tacak ve tartışmak istediğiniz konuyu tartışamadan usulden davayı kaybetme olasılığınız yükselecektir

2.Düzeltme beyanına ihtirazi kayıt koyacaksanız

Daha önce verdiğiniz beyan­da itiraz kayıt yok düzeltme be­yanına itirazı kayıt koyacak­sanız gene usul nedeniyle da­vanızın kaybedilme olasılığı yüksektir.