Bu gün yılın son günü. Yarın yeni bir yıl. Tüm okurlarımızın ve Gazetemiz çalışanlarının yeni yılını kutlayarak, herkese sağlıklı ve mutlu bir yıl dileyerek yazımıza başlayalım. Umarım önümüzdeki yıl, biraz daha demokratik, biraz daha hukukun üstün olduğu, biraz daha adil bir vergi düzenine doğru yol alınan bir yıl olur.

Yılın son gününde kasvetli bir vergi yazısı yazmaktansa, önümüzdeki yıl şirket kurmayı düşünenlere veya kurulu şirketi doğru şirket tipi mi diye tereddüdü olanlara yol gösterici olabilmek amacıyla “anonim şirket mi, yoksa limitet şirket mi” sorusunu yanıtlamak istiyorum.

Bu konuda karar verirken Ticaret Kanunu kadar vergi kanunlarına da dikkate etmek gerekmektedir. Ben konuyu ağırlıklı olarak vergi mevzuatı açısından ele alacağım.

Önce kısaca Ticaret Hukuku yönünden konuya yaklaşalım. Her iki şirket tipi de tek ortaklı olarak kurulabilir. Ancak limitet şirkette ortak sayısı 50’yi geçemez. AŞ’de ortak sayısında üst sınır yoktur. Ltd. Şti. en az 50 bin TL sermaye ile kurulabilirken AŞ’ler en az 250 bin TL sermaye ile kurulabilir. İki şirketin de kuruluş prosedürü hemen hemen aynıdır. AŞ’lerde halka açılma olanağı varken, limitetlerde böyle bir olanak yoktur. AŞ’lerde pay devri limitet şirkete göre çok daha kolaydır. AŞ’lerde hamiline pay ihracı mümkün iken limitetlerde mümkün değildir. Her iki şirkette de her yıl genel kurul yapılması zorunluluğu vardır. Her iki şirkette aynı oranlarda kurumlar vergisi öder ve her iki şirkette de kâr dağıtımında %15 stopaj söz konusudur.

Vergi mevzuatı açısından dikkate alınacak asıl önemli maddeler; kanuni temsilcilerin ödevlerini düzenleyen Vergi Usul Kanunu'nun 10. maddesi ve yine aynı konulu 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun'un mükerrer 35. maddesi ve limitet şirket ortaklarının sorumluluğunu düzenleyen 6183 sayılı Kanun'un 35. maddesidir.

Vergi Usul Kanunu'nun 10. maddesi kanuni temsilcileri vergi ödevlerinin yerine getirilmesinden kusura dayalı olarak sorumlu tutmaktadır. Buradaki kusur, vergilendirmeye dair ödevlerin ihmal edilmesidir. Maddede, tüzel kişilerin mükellef olmaları halinde bunların varlığından tamamen veya kısmen alınamayan vergi ve buna bağlı alacakların, vergilendirmeye ilişkin ödevlerini yerine getirmeyen kanuni temsilcilerin varlığından alınması öngörülmüştür.

6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun'un mükerrer 35. maddesinde ise, kanuni temsilcilerin sorumluluğu kusursuz sorumluluk esasına dayanmakta olup, kamu alacağının borçlu şirketten tahsil edilememesinde kanuni temsilcilerin kusuru bulunmasa dahi sorumlu tutulmalarına neden olmaktadır.

Buraya kadar her iki şirket kanuni temsilcileri için sorumluluk aynıdır. Ancak 6183 sayılı Kanun'un 35. maddesinde, sadece limitet şirket ortaklarının amme alacakları ile ilgili sorumlulukları düzenlenmiş ve şirketten tamamen veya kısmen tahsil edilemeyen veya tahsil edilemeyeceği anlaşılan amme alacağından sermaye hisseleri oranında sorumlu oldukları ve bu kanun hükümleri gereğince takibata tabi tutulacakları öngörülmüştür. Bu açıdan limitet şirket dezavantajlıdır.

Öte yandan limitet şirketler açısından bu sorumluluk düzenlemesinin hangi sıra ile uygulanacağı konusu kanunda düzenlenmemiştir. Bir başka deyişle limitet şirketten tahsil edilemeyen kamu alacağının tahsili için alacaklı idarenin önce kanuni temsilciye mi gitmesi gerektiği yoksa kanuni temsilciye başvurmadan doğrudan şirket ortakları hakkında takip yapıp yapamayacağı konusu ilgili Kanunda açık değildir. Bu konuda Danıştay İçtihatları Birleştirme Kurulu E.2013/1 K.2018/1 sayı ve 11.12.2018 tarihinde konuya ilişkin görüşünü “Limited şirket tüzel kişiliğinden tahsil edilemeyen veya edilemeyeceği anlaşılan vergi borcunun takip ve tahsiline ilişkin olarak 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nda ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun'da, kanuni temsilci ile ortak arasında bir öncelik sıralaması bulunmadığından, limitet şirketin vergi borcunun tahsilinde ortağın takibine başlanabilmesi için kanuni temsilcinin takibinin gerekli olmadığı” yönünde oluşturmuştur. Bu karara katılmasak da, durum budur.

Karara göre limitet şirketlerin bütün ortakları, şirketin kamu borçları karşısında, şirket müdürü ile aynı riski taşımaktadır, hatta mali durumu müdürden daha iyi ise müdürden daha fazla risk altındadırlar. Bu nedenle limitet şirket ortakları, şirketin ödeme yeteneği olmayan kamu borçları için payları oranında da olsa her an bir ödeme emri ile karşılaşabilirler. 

Öte yandan limitet şirket, pay devirleri de zaman sınırlaması olmaksızın vergiye tabi olan bir şirket türüdür. Limitet şirketi kurduktan sonra, aradan elli yıl geçmiş olsa dahi, payı devrettiğiniz anda devir kazancı üzerinden gelir vergisi ödenmesi gerekmektedir. Üstelik pay devirleri noterde yapıldığı için noter harcı ve damga vergisi ödeme yükümlülüğü de söz konusudur. Oysa anonim şirketlerde payın (hisse senedi veya ilmühaberin bastırılması ve dağıtımından (iktisabından) itibaren iki yıl geçtikten sonra devir kazancı vergi dışıdır. Pay devirlerinde noter zorunluluğu olmadığından harç ve damga vergisi doğmaz. Paylar miras kaldığında mirasçıların üçüncü şahıslara yapacakları pay devirlerinde doğan kazanç, hisse senedi veya ilmühaber bastırılmış olmak kaydı ile anonim şirketlerde vergi dışı, limitet şirketlerde ise gelir vergisi kapsamındadır.

Ticaret Kanunu’nda anonim şirketler için limitet şirketlere nazaran biraz daha yüksek sermaye koşulu ve bürokratik işlemler silsilesi öngörülmüşse de vergi mevzuatının düzenlemelerinde anonim şirketler için öngörülen kolaylıklar dikkate alındığında, limitet şirketin tercih edilmemesi gerektiği anlaşılmaktadır. 

Ancak 29 yaşından küçük iseniz ödenecek vergiyi azaltan “Genç Girişimci İstisnası”,  sosyal medya içerik üreticisiyseniz ya da mobil uygulama geliştiricisi olarak gelir elde ediyorsanız konuya vergi istisnası dolayısıyla hemen şirket kurmayıp ferdi olarak mükellefiyet tesis etmek te avantajlı olabilir.