Ek vergi, Yüzyılın Vergi Affı ve Borç Yapılandırma Kanunu olarak adlandırılan 7440 sayılı Kanunla, Kahramanmaraş ve çevre illerdeki depremin oluşturduğu olumsuz etkilerin giderilmesi, afetzede vatandaşlarımızın acil ihtiyaçlarının karşılanması ve bölgenin yeniden inşasına kaynak sağlanması amacıyla sadece 2022 hesap dönemine ilişkin olmak üzere bir defalığına ihdas edildi (7440 sayılı Kanun, Mad. 10/27). Söz konusu düzenleme 12 Mart 2023 tarihinden itibaren yürürlüğe girdi.

Büyük tepkilere neden oldu!

Ek vergi düzenlemesi, 7440 sayılı Kanunun Meclis Plan ve Bütçe Komisyonu’ndaki görüşmeleri sırasında sürpriz bir şekilde gündeme gelmiş, teklif edilen metin hiç okunmadan ve tartışılmadan kabul edilmişti.

İş dünyası, başta şirketler olmak üzere kurumlar vergisi mükelleflerine bir defaya mahsus olarak getirilen ek vergi düzenlemesine ciddi tepki göstermişti.

Çok sayıda dava açıldı!

1 milyon 69 bin 339 kurumlar vergisi mükellefinden 2022 hesap dönemi kurumlar vergisi beyannamesinde istisna, indirim ve indirimli kurumlar vergisi matrahı beyan eden yaklaşık 75 bin kurumlar vergisi mükellefi ek vergi hesapladı! Bu 75 bin kurumlar vergisi mükellefinin yaklaşık 45 bini, 2022 hesap dönemi kurumlar vergisi beyannamelerini ek vergi kaynaklı ihtirazi kayıtla verdi, tamamına yakın kısmı da dava açtı!

Açılan davaların büyük kısmı 3 konu ile ilgili!

Evet, ek vergi kaynaklı açılan davaların önemli bir kısmı, emisyon primi kazanç istisnası ile ilgili. Bunu sırasıyla serbest bölge kazanç istisnası ve Kurumlar Vergisi Kanununun (KVK) 32/A maddesi kapsamında indirimli kurumlar vergisine tabi matrah beyan edenler izliyor.

Emisyon priminde işler karışık!

Emisyon primi kazancı istisnası üzerinden ek vergi hesaplanıp hesaplanmayacağı konusunda verilen vergi mahkemesi ve istinaf kararları, emisyon prim kazanç istisnası üzerinden ek vergi ödeyen startup’lar ve fintek’ler başta olmak üzere girişimcilik ekosistemi, girişim sermayesi yatırım fonları, teknoloji şirketleri, 2022 yılında emisyon primli sermaye artırımı yapan anonim şirketleri ve yabancı yatırımcıları oldukça umutlandırmıştı. Ancak, Maliye, emisyon primi kazanç istisnası üzerinden ek vergi ödenmeyeceğine ilişkin olarak verilen bir istinaf kararını, YD talepli olarak Danıştay’da temyiz etti. Davaya bakan Danıştay 3. Dairesi, Maliye’nin istinaf kararının yürütmesinin durdurulması talebini kabul etti (Danıştay 3. Dairesi’nin 09.05.2024 tarihli ve E.2024/2532 sayılı Kararı)!

Bu karar, emisyon primi kazanç istisnası üzerinden ek vergi ödeyen şirketleri şok etti!

Danıştay’ın ek vergi ödeyen şirketleri üzen yeni kararı ne ile ilgili?

Danıştay’ın ek vergi ödeyen şirketleri üzen yeni kararı, serbest bölge kazanç istisnası ile ilgili.

Ek vergi ödeyen bir mükellef Tebliğin iptali için dava açtı!

2022 hesap dönemi kurumlar vergisi beyannamesinde serbest bölge kazanç istisnası beyan edip bu istisna tutarı üzerinden ek vergi ödeyen bir mükellef, ek vergi düzenlemesinin anayasanın geriye yürümezlik ve öngörülebilirlik ilkelerine aykırı olduğu, 3218 sayılı Serbest Bölgeler Kanunu ile tanınan istisnaların özel düzenleme mahiyetinde olması nedeniyle öncelikli olarak uygulama alanı bulması ve bu kanun uyarınca tanınan istisna hakkı nedeniyle ek vergi alınmaması gerektiği iddiasıyla, 3 Seri No.lu 7440 Sayılı Kanun Genel Tebliği’nin 5. Maddesinin 3. Fıkrasının (k) bendinin (Serbest Bölgelerde Elde Edilen Kazanç İstisnası (3218 sayılı Kanun)) iptali için Danıştay’da dava açtı.

Anayasa Mahkemesi ek vergiyi anayasaya aykırı bulmadı!

Anayasa Mahkemesi, Kahramanmaraş ve çevre illerdeki depremin oluşturduğu olumsuz etkilerin giderilmesi, afetzede vatandaşlarımızın acil ihtiyaçlarının karşılanması ve bölgenin yeniden inşasına kaynak sağlanması amacıyla sadece 2022 hesap dönemine ilişkin olmak üzere bir defalığına 7440 sayılı Kanun ile getirilen ek vergi düzenlemesini Anayasaya aykırı bulmadı ve iptal etmedi! (AYM’nin 14.03.2024 tarihli ve E: 2023/169, Karar: 2024/82 sayılı Kararı, 19.04.2024 tarihli ve 32522 sayılı Resmi Gazete)

Danıştay iptal talebi reddetti!

Söz konusu davaya bakan Danıştay 3. Dairesi, Anayasa Mahkemesi’nin yukarıda belirtilen kararını dikkate alarak, davacı şirketin anayasaya aykırılık iddiasını ciddi bulmayarak, 3 Seri No.lu 7440 Sayılı Kanun Genel Tebliği’nin 5. Maddesinin 3. Fıkrasının (k) bendinin (Serbest Bölgelerde Elde Edilen Kazanç İstisnası (3218 sayılı Kanun)) iptali talebini aşağıdaki gerekçelerle reddetti (Danıştay 3. Dairesi’nin 13.05.2024 tarihli ve E.2023/3132, K.2024/2877 sayılı Kararı).

“7440 sayılı Kanunun 10. maddesinin (27) numaralı fıkrasında açıkça kurumlar vergisi mükellefleri tarafından, 2022 yılına ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinde gösterilmek suretiyle, 5520 sayılı Kanun ile diğer kanunlarda yer alan düzenlemeler uyarınca kurum kazancından indirim konusu yapılan istisna ve indirim tutarları üzerinden, dönem kazancı ile ilişkilendirilmeksizin %10 oranında ek vergi hesaplanacağının belirtilmesi ve anılan Kanun'la verilen yetkiye dayanılarak hükmün uygulamasına ilişkin usul ve esasların belirlenmesi amacıyla yürürlüğe konulan 7440 sayılı Kanun Genel Tebliği (Seri No:3)'nin 5. maddesinin (3) numaralı fıkrasının (ç) bendinde, 3218 sayılı Kanun uyarınca istisna kapsamına alınmış olan serbest bölgelerde elde edilen kazancın sayılması, Hazine ve Maliye Bakanlığı’nca kanunla verilen yetki aşılarak getirilmiş yeni bir kural olmadığından, Kanun'da hükme bağlanan kuralın kapsamı ve uygulanmasına dair esaslara yer verilen düzenleme ile istisna hakkı kullanımının, Kanun hükmünde öngörülmeyen bir şekilde daraltıldığı ya da ortadan kaldırıldığından söz edilemeyecektir. İdari yargı yerlerinin denetim yetkisinin, kanunların idari makamlara bıraktığı yetkilerin kullanılmasının hukuka uygun olup olmadığının belirlenmesi ile sınırlı olduğu dikkate alındığında, uyuşmazlık konusu düzenlemenin yukarıda belirtilen ilgili Kanun maddesinin Hazine ve Maliye Bakanlığı'na verdiği yetki kapsamında uyulması gereken usul ve esasların belirlenmesine ilişkin olarak yapıldığı ve Kanun'dan alınan açık yetkiye dayandığı, Kanun'un uygulama alanını sınırlamadığı veya genişletmediği gibi, Kanun'da belirtilen hukuki durumu açıklamaya yönelik olduğu ve üst hukuk normlarına aykırılık taşımadığı anlaşıldığından, uyuşmazlık konusu düzenlemede hukuka aykırılık görülmemiştir.”

Karar, serbest bölge kazanç istisnası üzerinden ek vergi ödeyenleri üzdü!  

Danıştay 3. Dairesi tarafından verilen bu karar, 2022 hesap dönemi kurumlar vergisi beyannamesinde beyan ettikleri serbest bölge kazanç istisnası üzerinden ek vergi ödeyip dava açan şirketleri üzdü, bütün umutlarını yok etti!

Son söz;

Serbest bölge kazanç istisnası üzerinden ek vergi ödeyip dava açan herkese geçmiş olsun!